CON BÒ HIỆN SINH
1 – Tiền đề quan trọng đầu tiên khi j.p. Satre nói về chủ nghĩa hiện sinh của ông là " Hiện hữu có trước bản chất"
Ý nghĩa của nó là gì?
Trước đó, từ thời hylap cổ, ông trùm aristots cũng khẳng định mọi vật sinh ra trên đời đều mang một bản chất cõ sẵn, do tạo hóa – hoặc sau này là chúa – định trước. Bởi vậy, thằng nào bản chất chiến binh thì chỉ có hành nghề oánh nhau, thằng nào bản chất ông chủ tất sẽ làm ông chủ, thằng nào bản chất nô lệ thì cả đời làm nô lệ...
Sau này, các bố triết gia hàng khủng phái " duy lý" như Decacter, Heum, Kant, Hegel.v.v.. cũng tin rằng, có một " bản chất" người nói chung, phi thời gian và lịch sử. Nghĩa là anh sinh ra ở đâu cũng vậy, thời nào cũng vậy, đã là người thì kiểu gì cũng có "bản chất người" nói chung
2 – " Hiện tượng học" ra đời phủ định các quan điểm trên. Theo họ, con người sinh ra trong một hoàn cảnh nhất định, và quá trình nó " sinh hoạt" với hoàn cảnh đó sẽ tạo ra bản chất của nó. Bởi vậy, bản chất người thời nhà Trần sẽ khác người thời Nguyễn và càng khác người thời nay...
Như vậy, bản chất người do chính con người làm ra, trong những hoàn cảnh lịch sử cụ thể, chứ không được định trước bởi thần linh hay chúa ( Chúa đã chết – Nietzsche)
Trong cuộc sống hàng ngày, ta luôn có muôn vàn dự định, chẳng hạn tôi dự định cuối tuần đi chén một em đèm đẹp, anh dự định tháng sau khởi nghiệp trồng sau sạch gì đó, bạn dự định đi học tiếp master, anh kia dự định sẽ chạy lên chức bộ trưởng .v.v.. những dự định đó sẽ khiến chúng ta của ngày mai, của tháng sau, năm sau sẽ hoàn toàn khác chúng ta lúc này và quá trình thực hiện các dự định sẽ vẽ nên số phận và bản chất của chúng ta.
Và bởi con người sống cùng với các " dự định" nên nó luôn phải băn khoăn, âu lo, sợ hãi...để rồi vượt qua khúc này, khúc khác lại hiện ra...
Đó là người hiện sinh!
Những người yên tâm với số phận của mình, sống như đồ vật, không băn khoăn, không lo lắng, không dự định.v.v.. là người mê ngủ, chưa thức tỉnh.
3 - Bò hiện sinh, đương nhiên là bò thức tỉnh và băn khoăn.
Chuyện kể rằng có hai con bò đang gặm cỏ, bỗng một con bò băn khoăn hỏi bạn.
- Này, mày nghĩ gì về bệnh bò điên...
Con bò kia trả lời:
- Tao đéo quan tâm, tao đang là quan thượng thư của triều đình mõm vẩu rồi!
Như vậy, con bò hiện sinh thứ nhất sẽ đi tìm lời giải cho bệnh bò điên, con bò hiện sinh thứ hai đã quyết định trở thành thứ mà nó muốn là quan thượng thư! Cả hai con bò đều tự quyết định số phận của mình.
P/S: Chuyện bò hiện sinh thuổng trong " Platon và hà mã..." của tác giả mỹ tên gì quên mẹ
Ảnh chôm mạng
1 – Tiền đề quan trọng đầu tiên khi j.p. Satre nói về chủ nghĩa hiện sinh của ông là " Hiện hữu có trước bản chất"
Ý nghĩa của nó là gì?
Trước đó, từ thời hylap cổ, ông trùm aristots cũng khẳng định mọi vật sinh ra trên đời đều mang một bản chất cõ sẵn, do tạo hóa – hoặc sau này là chúa – định trước. Bởi vậy, thằng nào bản chất chiến binh thì chỉ có hành nghề oánh nhau, thằng nào bản chất ông chủ tất sẽ làm ông chủ, thằng nào bản chất nô lệ thì cả đời làm nô lệ...
Sau này, các bố triết gia hàng khủng phái " duy lý" như Decacter, Heum, Kant, Hegel.v.v.. cũng tin rằng, có một " bản chất" người nói chung, phi thời gian và lịch sử. Nghĩa là anh sinh ra ở đâu cũng vậy, thời nào cũng vậy, đã là người thì kiểu gì cũng có "bản chất người" nói chung
2 – " Hiện tượng học" ra đời phủ định các quan điểm trên. Theo họ, con người sinh ra trong một hoàn cảnh nhất định, và quá trình nó " sinh hoạt" với hoàn cảnh đó sẽ tạo ra bản chất của nó. Bởi vậy, bản chất người thời nhà Trần sẽ khác người thời Nguyễn và càng khác người thời nay...
Như vậy, bản chất người do chính con người làm ra, trong những hoàn cảnh lịch sử cụ thể, chứ không được định trước bởi thần linh hay chúa ( Chúa đã chết – Nietzsche)
Trong cuộc sống hàng ngày, ta luôn có muôn vàn dự định, chẳng hạn tôi dự định cuối tuần đi chén một em đèm đẹp, anh dự định tháng sau khởi nghiệp trồng sau sạch gì đó, bạn dự định đi học tiếp master, anh kia dự định sẽ chạy lên chức bộ trưởng .v.v.. những dự định đó sẽ khiến chúng ta của ngày mai, của tháng sau, năm sau sẽ hoàn toàn khác chúng ta lúc này và quá trình thực hiện các dự định sẽ vẽ nên số phận và bản chất của chúng ta.
Và bởi con người sống cùng với các " dự định" nên nó luôn phải băn khoăn, âu lo, sợ hãi...để rồi vượt qua khúc này, khúc khác lại hiện ra...
Đó là người hiện sinh!
Những người yên tâm với số phận của mình, sống như đồ vật, không băn khoăn, không lo lắng, không dự định.v.v.. là người mê ngủ, chưa thức tỉnh.
3 - Bò hiện sinh, đương nhiên là bò thức tỉnh và băn khoăn.
Chuyện kể rằng có hai con bò đang gặm cỏ, bỗng một con bò băn khoăn hỏi bạn.
- Này, mày nghĩ gì về bệnh bò điên...
Con bò kia trả lời:
- Tao đéo quan tâm, tao đang là quan thượng thư của triều đình mõm vẩu rồi!
Như vậy, con bò hiện sinh thứ nhất sẽ đi tìm lời giải cho bệnh bò điên, con bò hiện sinh thứ hai đã quyết định trở thành thứ mà nó muốn là quan thượng thư! Cả hai con bò đều tự quyết định số phận của mình.
P/S: Chuyện bò hiện sinh thuổng trong " Platon và hà mã..." của tác giả mỹ tên gì quên mẹ
Ảnh chôm mạng
Do Tri Hung
No comments:
Post a Comment