Sĩ Nhiếp và Triệu Đà

[Sử Việt] Sĩ Nhiếp và Triệu Đà

      1. Nhiều người lấy tinh thần dân tộc để khinh mạn Sĩ Nhiếp và Triệu Đà. Tôi cho đó là thái độ xuất phát từ mặc cảm tự ti dân tộc. Sĩ Nhiếp đối với Trung Quốc chẳng qua là một viên Thái Thú, công tích không có gì là rõ rệt, ngoài việc theo hoàng thất, chống Lưu Biểu, sau đó lại kiên định theo nhà Ngô. Triệu Đà đối với Trung Quốc chỉ là một viên quận úy, sau được nhà Hán phong Vương.

     2. Đối với Việt Nam, Sĩ Nhiếp có công mở mang văn hóa, kinh tế, xã hội, giữ ổn định, thịnh vượng và yên hàn trong một thời loạn lạc, binh hỏa ở Trung Quốc. Nhiều sĩ phu Trung Quốc đều chạy loạn về Giao Châu được Sĩ Nhiếp dung nạp và nâng cao dân trí của Giao Châu. Việc làm quan với nhà Hán và nhà Ngô là việc đối ngoại mềm mỏng. Một quan toàn quyền người Pháp như Dumere gần đây được khen hết lời vì phát triển Đông Dương, cớ sao không khen Sĩ Nhiếp. Tổ tiên Sĩ Nhiếp là nước Lỗ, nhưng sang Việt Nam được 6 đời, sao không thể coi là người Việt. 

       3. Các sử gia Việt Nam từ Lê Văn Hưu, Ngô Sĩ Liên, Đặng Minh Khiêm, Phan Thanh Giản,... đều đánh giá cao công lao của Sĩ Nhiếp. Các triều Lý, Trần, Lê, Nguyễn đều phong Vương cho Sĩ Nhiếp để tỏ lòng kính trọng. Thế mà có người dè bỉu cho rằng ta tự ti đến mức tôn một Thái Thú Tàu làm Vương nước Việt. Chẳng lẽ ngày nay ta biết được nhiều về Sĩ Nhiếp hơn cha ông. 

      4. Triệu Đà tự xưng là Vũ Đế, sống theo phong tục của Nam Việt, tự xưng là Man di lão phu. Nếu ông chưa từng đặt chân lên đất Việt Nam ngày nay, thì ảnh hưởng của ông tới việc hình thành một định danh cho người Việt trải qua hàng nghìn năm cũng rất lớn. Qua việc chống Hán của Lữ Gia, thừa tướng nhà Triệu, cũng thấy rõ tinh thần cát cứ, độc lập, lập nước của Triệu Đà đã ăn sâu vào triều đình nhà Triệu. Đó là những nền tảng đầu tiên cho ý thức độc lập. 

       5. Nhiều người căn cứ vào việc Triệu Đà đánh An Dương Vương cho rằng Triệu Đà là xâm lược. Trước đó cũng theo ngoại sử thì An Dương Vương cũng chiếm đất của Hùng Vương, cũng là xâm lược. Việc các tập đoàn tranh giành quyền lực đều là tất yếu, như sau này Hậu Lý Nam Đế đánh Triệu Việt Vương, nhưng họ đều là các vị vua của Việt Nam. Tôi cho rằng Hùng Vương, An Dương Vương (nếu có thật) Triệu Vũ Đế cũng nên quan niệm bình đẳng. Chính vì thế Triệu Đà, Lữ Gia còn được thờ ở Bắc Bộ khá phổ biến. 

       6. Sĩ Nhiếp và Triệu Đà, người gốc Hán, cũng như Lý Công Uẩn, Trần Cảnh, Hồ Quý Ly cũng gốc Hán. Dân tộc Việt Nam được hình thành từ nhiều nguồn, Nam Á, Đa Đảo cũng có, Thái Tráng cũng có, Hán-Tạng, Mông-Dao, Chiêm Thành cũng có. Sao phải phân biệt.  

       7. Tôi cho Ngô Thì Sĩ không chuẩn khi nói Đà là người Hán. Họ Ngô, họ Đặng, họ Vũ, họ Lý, họ Trương thậm chí Họ Nguyễn, họ Lê chắc gì không phải gốc Hán.

Nguyen Ai Viet